تصفیه آب استخر پرورش ماهی
درجه حرارت آب یکی از مهم‌ترین عوامل کیفی آب برای پرورش ماهیان می‌باشد و چنانچه در محدوده مناسب جهت رشد و تکثیر ماهیان نباشد نمی‌توان به احداث مراکز پرورش ماهی اقدام نمود. آب مناسب برای استفاده در پرورش ماهی باید از جنبه‌های مختلفی نظیر میزان اکسیژن محلول, PH یا اسیدیته شوری و کدورت آب , دی‌اکسید کربن و ترکیبات نیتروژن دار مورد بررسی قرار گیرد.
ویژگی های آب مناسب پرورش ماهی
• اکسیژن محلول
میزان اکسیژن محلول در آب با درجه حرارت آب, شوری و غلظت املاح موجود، نسبت عکس دارد و یکی از عوامل مهم در تکثیر ماهیان سرد آبی به شمار می‌آید چراکه این‌گونه از ماهیان در قیاس با ماهیان گرم آبی به اکسیژن محلول بیشتری نیاز دارند.
• PH یا اسیدیته
به طور کلی می‌توان گفت اسیدی ته آب‌های طبیعی در حد خنثی قرار دارد. در حال حاضر در بسیاری از کشورها اسیدی و قلیایی شدن آب‌ها در نتیجه آلودگی‌هایی است که به محیط‌های آبی عموم از طریق رودخانه‌ها و دریاچه‌ها وارد می‌شود. میزان PH مناسب برای پرورش اکثر ماهیان در محدوده خنثی یعنی 8-6 قرار دارد.
• شوری و کدورت آب
حداکثر شوری مجاز در مراکز پرورش ماهی باید کمتر از 15 گرم در لیتر باشد. به علاوه آب‌های استخرهای پرورش ماهی باید زلال باشد و میزان ذرات معلق برای محیط‌های تکثیر ماهی باید کمتر از 15 میلی‌گرم در لیتر و برای انکوباسیون تخم‌ها باید کمتر از 5 میلی‌گرم در لیتر باشد.
• دی‌اکسید کربن و ترکیبات نیتروژن دار
میزان حلالیت دی‌اکسید کربن در آب نسبت به اکسیژن و نیتروژن بیشتر بوده و همچنین مقدار این گاز به دلیل تنفس موجودات آبزی و اکسیداسیون زیستی مواد آلی در آب بیشتر نیز می‌شود اما در نهایت آب مناسب برای رشد ماهیان باید دی‌اکسید کربنی کمتر از 8 میلی‌گرم در لیتر دارا باشد. نیتروژن نیز به شکل‌های مختلف آمونیاک، نیتریت، نیترات و خود گاز 2 N که بی خطر تر d شکل آن برای پرورش ماهیان است در آب وجود دارد. به طور کلی میزان ترکیبات نیتروژن دار موجود در آب باید در حد کمتر از 1/. گرم در لیتر باشند.
به دلیل سخت و پرهزینه بودن تأمین آب موردنیاز برای زیست و رشد ماهیان، امروزه سعی بر آن است تا از دستگاه‌های جدیدی که نیاز به آب تازه کمتری دارند برای پرورش ماهیان استفاده شود. از آن جمله می‌توان به سیستم گردشی پرورش آبزیان اشاره کرد. قدمت استفاده از این سیستم به حدود دو دهه می‌رسد که اروپایی (به طور خاص) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سیستم مداربسته در پرورش آبزیان
در یک سیستم مداربسته که آب مورد استفاده ماهیان ازنظر اکسیژن فقیر شده و مواد سمی و فضولات آن زیاد شده است، با حذف مواد معلق توسط میکرو فیلتر و تبدیل آمونیوم تولیدشده به نیتریت و نیترات زیر حد مجاز توسط بیو فیلترها و تزریق اکسیژن مایع خالص به وسیله راکتورهای مخلوط‌کن و ضدعفونی کردن، آب احیا می‌شود و مجددا مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این تصفیه فیزیکی و شیمیایی دقت عمل و سرعت ضرورت دارد بطوریکه کوچک‌ترین اختلال در عمل تصفیه و احیا سبب مرگ‌ومیر شدید آبزیانی که از آب بازگشتی استفاده می کنند می‌شود. چنین ظرافتی سبب می‌شود که کنترل کیفیت آب به‌طور دایمی صورت گیرد و عمل تصفیه بدون کوچک‌ترین توقفی انجام شود، پس از اندازه‌گیری عوامل حیاتی در آب مورد استفاده ماهیان، اطلاعات به دست آمده را تجزیه و تحلیل می‌کنند. تا عملیات احیای آب با دقت کافی انجام گیرد.
سیستم مداربسته پرورش ماهی
بخشی از سیستم مداربسته عبارت است از: چند حوضچه بتنی، میکرو فیلتر، پمپ سیر کوله، فیلتر بیولوژیک، پمپ هواده، مخروط تزریق اکسیژن مایع، اتاق کنترل، موتور ژنراتور، اشعه uv، غذا ده خودکار و ازن ... .
عملکرد سیستم مداربسته پرورش ماهی مبتنی برگردش آب موجود در استخرها و احیای مجدد آن از لحاظ اکسیژن موردنیاز، دفع مواد زائد، تصفیه کردن مواد سمی، تنظیم PH و گندزدایی است.
هدف کلی در یک سیستم مداربسته پرورش آبزیان استفاده مجدد از آب و افزایش تراکم ماهی در استخرهای پرورشی است. طبق محاسبات انجام‌شده، با احیای مجدد آب و ایجاد شرایط زیست مناسب در استخرها، با تراکم بالا می‌توان مصرف آب را تا یک هفتادم کاهش داد که این خود در پرورش و فراگیر کردن آن در مزارعی که آب و زمین مختصری دارند، تحول به وجود می‌آورد.
به عنوان مثال در یک مزرعه پرورش ماهی قزل‌آلا به ظرفیت 50 تن، میزان آب تازه موردنیاز 500 لیتر در ثانیه و مساحت استخرها نیز پنج هزار مترمربع است، اما در یک سیستم آب در گردش با همین ظرفیت، آب مورد استفاده به هفت لیتر در ثانیه و مساحت استخرها تا 250 مترمربع کاهش می‌یابد.
ازن بهترین ماده برای تهیه آب موردنیاز ماهیان
استفاده از ازن در صنعت پرورش آبزیان باهدف ارتقاء سطح تولید سالانه و افزایش میزان تولید در واحد سطح، مؤثر بوده و نتایج مثبت آن در پژوهش‌های به عمل آمده به اثبات رسیده است.
برخی کاربردهای ازن در استخرهای پرورش ماهی عبارت است از:
- گندزدایی و تصفیه آب استخر پرورش ماهی
- کمک به انعقاد و ته نشینی یا فیلتراسیون
- استفاده در دستگاه‌های مداربسته بجای استفاده از UV
- استفاده بهینه از آب استخر در صورت سیر کولاسیون آب
- کاهش بیماری‌های ماهی و CIP استخرها
- اکسید آمونیاک و نیتریت مازاد
- افزایش میزان اکسیژن محلول در آب
همان‌طور که در ابتدای مقاله بیان شد آب موردنیاز برای ماهی‌ها باید دارای غلظت کمی از نیتروژن و ترکیبات آن باشد بنابراین اكسیداسیون نیتریت اهمیت زیادی در سیستم‌های پرورش ماهی دارد زیرا وجود مقادیر جزئی نیتریت نیز برای ماهی‌ها سمی است؛ اما ازن به راحتی نیتریت را به نیترات اکسید می‌کند. همچنین اکسیداسیون آمونیاک توسط ازن به سرعت انجام می‌پذیرد.
ضدعفونی با ازن در سیستم مدار بسته
در این سیستم عمل ضدعفونی به صورت پیوسته درون استخرها انجام می‌پذیرد و برخلاف سایر مواد ضدعفونی‌کننده معمول مانند آهک زنده، فرمالین یا سود سوزآور، نیازی به تخلیه استخر در این سیستم وجود ندارد. ضدعفونی با ازن به صورت پیوسته در حین وجود آبزیان داخل استخر و بدون تخلیه مکان انجام می‌گیرد و در نتیجه به طور مرتب میزان آلودگی در محیط کاهش می‌یابد.
ازن به نحو مطلوب و بسیار موثری انواع آلودگی‌های میکروبی ازجمله باکتری‌ها و ویروس‌ها و حتی قارچ‌ها، انگل‌ها و تخم انگل‌ها را در دو زه‌ای نسبتاً پایین‌تر و زمان کمتر از بین می‌برد. این عمل باعث کنترل بیماری‌ها می‌شود و اهمیت فراوانی در استخرهای پرورش ماهی دارد، زیرا سبب جلوگیری از انتقال بیماری به مزرعه می‌شود.
منبع: مقاله معرفی سیستم برگشتی یا مداربسته
اقتباس‌شده از کتاب پرورش ماهی در سیستم مداربسته نوشته‌ی رضا فراهانی
شرکت زادآب به عنوان تولیدکننده تجهیزات آب و فاضلاب آماده ارائه مشاوره رایگان به شما عزیزان می باشد. در صورت نیاز به مشاوره با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایید.
021-55256411-12
0912-4349929