صافی های خلائی
از زمان نخستین ورود آن به ایالات‌متحده در اواسط دهه 1920، هزاران صافی خلایی در تصفیه خانه فاضلاب شهری برای آبگیری لجن نصب شده‌اند. در صاف سازی خلایی، در پایین‌دست بستر آبگیری، خلأ نسبی ایجاد می‌کنند که نیروی رانشی بر فاز مایع اعمال می‌کند و آن را از میان بستر متخلخل عبور می‌دهد. جنس این بستر می‌تواند طبیعی یا الیاف پارچه‌ای مصنوعی، توری با تاروپود فولادی ضد زنگ یا فنرهای مارپیچ باشد.
بستر فیلتر خلا
این واحد به صورت یک استوانه افقی چرخان است که این استوانه به طور جزئی در یک مخزن حاوی لجن آمایش شده، غوطه ور است. سطح این استوانه مطابق شکل به قسمت‌های مختلفی تقسیم می‌شود.
هر بخش از قسمت مجاور خود و انتهای استوانه درزبندی می‌شود. یک خط زه کشی جداگانه، هر بخش را به یک شیر دوار در محور استوانه متصل می‌کند. به موازات چرخش استوانه، این شیر اجازه می‌دهد که هر بخش به صورت متوالی یا به عنوان قسمت تشکیل کیک و یا به عنوان بخش خشک‌کن کیک و یا به صورت بخش تخلیه عمل کند.
خلأ از طریق لوله‌های زه کشی به هر یک از بخش‌های استوانه اعمال می‌شود. در همین حین که استوانه در حال چرخش است، لجن به طور متوالی از ناحیه تشکیل کیک به ناحیه خشک سازی منتقل می‌شود و در قسمت انتهایی، کیک از بستر فنر مارپیچی حذف می‌گردد و پس از تخلیه‌ی کامل این فنرها شسته می‌شوند.
عملکرد بهینه متکی بر نوع لجن، غلظت جامدات، نوع و کیفیت آمایش و نحوه‌ی راهبری صافی می‌باشد. همچنین انتخاب سطح خلأ، درجه‌ی غوطه‌وری استوانه، نوع مدیا و زمان چرخه؛ همگی در راندمان آبگیری مهم هستند.
در اغلب کاربردها، صافی های خلایی بیشترین مقدار انرژی را به ازا هر واحد لجن آبگیری شده مصرف می‌کنند و به توجه مداوم اپراتور نیاز دارند. به دلیل پیشرفت‌هایی که در سایر تجهیزات شده است و همچنین توسعه روش‌ها و تجهیزات آبگیری جدید با هزینه‌های بهره‌برداری و نگه‌داری کمتر، استفاده از صافی خلایی رو به کاهش است.
پرس‌ها مارپیچ
پرس مارپیچی یک وسیله‌ی آبگیری است که در آن یک پیچه آبگیری و نیز بخش مربوط به حمل لجن باهم درون یک سرند به کار می‌روند. دو نوع متداول فشرده ساز مارپیچی شامل:
- پرس مارپیچی با آرایش مورب مارپیچ
- پرس مارپیچی افقی دارای قابلیت تزریق بخار (برای خشک سازی بیشتر کیک) هستند
در نوع مورب یک بخش سبدی گوه‌ای با فضای میانی 25/0 میلی‌متر وجود دارد و مارپیچ دارای دو چرخش کند با سرعت‌های متغیر است که لجن آمایش شده را با پلیمر در جهت بالا به سمت سبد مورب هدایت می‌کند.
بخش پایینی سبد به عنوان ناحیه پیش آبگیری عمل می‌کند. به این ترتیب که در آنجا آب آزاد به صورت ثقلی زه کشی می‌شود. بخش فوقانی سبد به عنوان ناحیه فشاری عمل می‌کند. در اینجا لجن بین تیغه‌های در حال انقباض پیچه، فشرده می‌شود. فشار در این ناحیه با جایگذاری یک قیف در انتهای تخلیه سبد کنترل می‌شود. کیک آبگیری شده از میان یک شکاف میان قیف و سبد رانده‌شده و درون محفظه‌ی انباشت فرومی افتد.
از مزایای فشرده‌سازی مارپیچی شامل نیاز به فضای بسیار کم و هزینه‌ی سرمایه‌گذاری و مصرف انرژی نسبتاً کمتر می‌باشد. این روش معمولاً در تصفیه خانه‌های کوچک فاضلاب استفاده می‌شود.
بسترهای نی دار
سیستم بسترهای نی دار برای آبگیری لجن شهری، با تلفیق بسترهای خشک‌کن متداول صورت می‌گیرد که دارای اثری مشابه با تأثیر گیاهان آبزی بر مواد غذایی موجود در آب می‌باشد.
به این ترتیب که این سیستم با حوضچه‌های مستطیلی با دیواره‌های بتونی ساخته می‌شوند. کف بستر مجهز به یک‌لایه شن شسته شده با اندازه ذرات 20 میلی‌متر و ضخامت 250 میلی‌متر و نیز لوله‌های زه کشی زیرزمینی متخلخل برای حذف مایع عبوری از صافی می‌باشد.
یک‌لایه دیگر شن شسته شده با اندازه ذرات 4-6 میلی‌متر به ضخامت 250 میلی‌متر و سپس یک‌لایه ماسه 100 تا 150 میلی‌متری بر روی لایه‌ی پایینی قرار دارند؛ و در قسمت بالایی ماسه نیز یک ارتفاع آزاد یک متری وجود دارد.
نی های از گونه پراگماتیس کامینس (pragatis... ) در لایه شن میانی در فواصل 300 میلی‌متری از یکدیگر کاشته می‌شوند. این گیاهان مسیری برای زه کشی مداوم آب از لجن تخلیه‌شده فراهم می‌کنند.
علاوه بر این فلور میکروبی موجود در سیستم ریشه‌ی این گیاه از محتوای آلی لجن تغذیه می‌کند. این تجزیه به وسیله‌ی فلور میکروبی در حد فوق‌العاده تأثیرگذاری (97 درصدی) از مواد آلی را به آب و کربن دی‌اکسید تبدیل می‌کند که باعث کاهش حجم لجن می‌شود. این نی‌ها سالی یک‌بار در فصل پاییز درو می‌شوند.
لاگون های خشک کن
لاگون های خشک‌کن لجن روش دیگر آبگیری لجن تثبیت‌شده در مواردی است که زمین کافی در دسترس باشد. این لاگون ها مشابه بسترهای لجن خشک کن می‌باشند، هرچند لجن در عمق‌های سه تا چهار برابر بیشتر از عمق لجن در بسترهای خشک‌کن متعارف جایگذاری می‌شود. آبگیری از طریق تبخیر و تعرق رخ می‌دهد که البته تبخیر مهم‌ترین عامل آبگیری است. لجن پیش از تخلیه به لاگون باید تثبیت شود تا مشکلات بو به حداقل برسد.
لاگون های خشک‌کن معمولاً مستطیلی شکل هستند که توسط دیواره‌های خاکی با ارتفاع 6/0 تا 2/1 متر احاطه شده‌اند. تجهیزات فرعی شامل خطوط تغذیه لجن، خطوط تخلیه سوپر ناتانت و برخی انواع تجهیزات مکانیکی حذف لجن می‌باشند.
وسیله حذف می‌تواند یک بلدوزر، ماشین خاک‌برداری یا لودر بیل جلو باشد. لجن تثبیت‌شده طی یک دوره چندماهه به لاگون پمپاژ می‌شود تا اینکه یک عمق لاگون 6/0 تا 2/1 متر به دست آید. با توجه به شرایط جوی و عمق لجن، زمان موردنیاز برای آبگیری تا مقدار جامدات نهایی 20 تا 40 درصد ممکن است 3 تا 12 ماه باشد. پس از حذف کیکی لجن این چرخه تکرار می‌شود.
گردآورنده: مهندس محمد بهجتی
منبع: فرآیندهای پردازش لجن فاضلاب
شرکت زادآب به عنوان تولیدکننده تجهیزات آب و فاضلاب آماده ارائه مشاوره رایگان به شما عزیزان می باشد. در صورت نیاز به مشاوره با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایید.
021-55256411-12
0912-4349929